Yatırım araçları nelerdir?

Az ya da çok parası olan herkes için yatırım yapmak, önemli bir konu… Parayı nasıl değerlendirmeli? Ya da daha açık söyleyelim parayı nasıl katlarız? 🙂 Bu sorulara yanıt vermek için öncelikle yatırım araçları nelerdir konusunu bilmek lazım. Bunun için de yatırım aracı ne demek ile başlayalım: paranızın artmasını sağlayan herhangi bir varlığa yatırım aracı denir.

Kaç çeşit yatırım aracı vardır?

Çok sayıda yatırım aracı alternatifi var, peki ama yatırım araçları nelerdir? Banka faizi, repo, yatırım fonu, hisse, tahvil gibi finansal varlıklar birer yatırım aracıdır. Diğer taraftan ev, işyeri, arsa, gümüş, altın gibi elle tutulur somut varlıklar da yatırım aracı çeşitidir.

Neden yatırım yapmalıyız?

Güneşin karı eritmesi gibi paranın da değerini sürekli azaltan bir düşmanı var: enflasyon, yani fiyatların artması. Cebinizde 100 lira olduğunu düşünün. 100 lira ile bugün mesela 2 kilo peynir alabilirken, 1 sene sonra belki 1,5 kilo peynir alabileceksiniz. Çünkü diğer pek çok şey gibi peynirin de fiyatı zaman geçtikçe artacak.

Sahip olduğunuz paranın enflasyon yani fiyat artışı karşısında erimemesi için yatırım yapmalısınız. Böylece paranız artar. Hem enflasyona karşı korunmuş olur hem de eğer iyi bir yatırım aracı seçtiyseniz paranızı katlama şansınız bile olabilir.

Nelere yatırım yapabilirim?

Çok fazla yatırım alternatifi olması aslında kafa karıştırıcı… İnsanın aklına pek çok soru getiriyor: Küçük yatırımcılar için hangi yatırım araçları daha kârlı? Nereye yatırım yapmak lazım? Yatırım nasıl yapılır?

Bu sorulara doğru yanıt verebilmek için yatırım araçları kıyaslamasına bakmak lazım. Yatırım araçları özelliklerini anlamadan sizin için doğru yatırımı bulmanız zor. Para uzmanlarımız yatırım araçlarının ortak özellikleri çerçevesinde 2020 yılı için yatırım araçları rehberi hazırladı:

Yatırım araçları rehberi 2020

Yatırım araçları nelerdir? Yatırım yapabileceğiniz 11 temel yatırım aracının özellikleri ve yatırım araçları risk karşılaştırması 2020 güncel bilgileriyle, en anlaşılır şekilde sizin için hazırlandı:

1. Banka faizi (mevduat)

• Banka faizi nedir? Paranızı bankaya yatırdığınızda, banka paranızı kullanma hakkına karşılık olarak size para ödemesine banka faizi ya da bankacıların dediği şekliyle mevduat faizi denir.
• Banka faizi getirisi garanti mi? Paranızı yatırırken size söylenen faiz oranı sabittir, değişmez. Örneğin bin lira ne kadar faiz getirir diye merak ediyorsanız, faiz oranını ve ne kadar süreyle para yatıracağınızı bilmeniz yeterlidir. Paranızın en kadar getireceğini kuruşu kuruşuna bilirsiniz. Mesela bin lirayı yüzde 6,5 faiz oranı ile bir ay bankaya yatırırsanız yaklaşık 5 lira faiz parası kazanırsınız.
• Banka faiz riski: Düşük riskli bir yatırım aracıdır. Bankanın parayı ödeyememesi dışında riski olmadığı gibi, Devlet 150 bin liraya kadar tüm bankalar için mevduat koruması sağlar.
• En güncel bilgilerle banka faizi rehberi

2. Repo faizi

• Repo faizi nedir? Bankanın daha yüksek fiyattan geri satın almak üzere tahvil gibi kağıtlar satmasıdır. Kısacası faiz ödemesidir.
• Repo faiz getirisi garanti mi? Paranızı repoya yatırırken kaç gün sonra ne kadar alacağınız net olarak bellidir.
• Repo faiz riski: Düşük. Repodaki en önemli risk repo yaptığınız bankanın para ödeyemeyecek hale düşmesidir. Bu durumda banka faizinde (vadeli mevduat) olduğu gibi Devlet koruması yoktur.
• Repo nasıl yapılır rehberi

3. Dolar, Euro (döviz)

• Döviz yatırımı nedir? Dolar, euro (avro) gibi güçlü ekonomilere ait para birimlerini alarak da yatırım yapabilirsiniz. Çünkü bu para birimlerinin lira karşısındaki değeri zaman içinde artabilir (tabii düşebilir de).
• Döviz getirisi garanti mi? Banka faizi gibi garanti getiri yoktur. Aldığınız dolar ya da euro’nun lira karşılığının ne olacağını bilinmez. Dolar düşebilir, yüksebilir, belki de aynı kalabilir.
• Döviz riski: Getiri garantisi olmadığı için riski yüksektir.
• Döviz ne zaman alınır? Döviz yatırımı rehberi

4. Altın ve Gümüş

• Altın, gümüş yatırımı nedir? Kuyumculardan bilezik, çeyrak, yarım, tam altın gibi fiziken ya da gram olarak bankalardan altın alarak yatırım yapabilirsiniz. Aynı şekilde gümüş de yatırım yapılabilecek bir değerli madendir.
• Altın getirisi garanti mi? Banka faizi gibi kesin getiri garantisi yoktur. Fiyatı oynaktır.
• Altın yatırımı riski: Orta.
• Altın yatırımı hakkında en güncel detaylar

5. Devlet tahvili ve Hazine bonosu

• Devlet tahvili nedir? Türkiye Cumhuriyeti olarak Devletimizin vatandaşlar, bankalar ve diğer kurumlara sattığı borçlanma senetlerine devlet tahvili denir. Tahvilin süresi bir yıldan kısaysa bono denir. Devlet tahvil ve bonolarına Devlet iç borçlanma seneti ya da kısaca DİBS adı da verilir.
• Devlet tahvili getirisi garanti mi? Getiri garantisi yüksektir, çünkü tahvilin süresi sonunda Devletin ne kadar para ödeyeceği bellidir. Tahvil satılırken, ne kadar süre sonra kaç para faiz ödeneceği net şekilde açıklanır.
• Devlet tahvili riski: Riski çok düşüktür. En büyük risk süre sonunda Devletin tahvili ödeyeceğini ilan etmesidir. Arjantin gibi çeşitli devletler zaman zaman bunu yapmıştır. Ancak Devletimiz bugüne kadar borçlarını her zaman ödemiştir, bu nedenle risk çok düşüktür.
• Devlet tahvili yatırımı nasıl yapılır?

6. Şirket tahvili veya bonosu

• Şirket tahvili nedir? Devlet tahvili gibi olan özel sektördeki şirketler tarafından çıkarılan borçlanma senedi. Özel sektör borçlanma senetleri de denir.
• Şirket tahvili getirisi garanti mi? Ne kadar süre sonunda ne faiz ödeneceği bellidir.
• Şirket tahvili riskli mi? Yüksek düzeyde risk içerebilir. Tahvili çıkartan şirket, faiz ya da anaparayı ödeme tarihinde iflas edebilir, borcunu ödeyemeyebilir.
• Şirket tahvili nasıl alınır?

7. Yatırım fonu

• Yatırım fonu nedir? Portföy şirketleri tarafından oluşturulan profesyonel yatırım fonlarıdır.
• Yatırım fonu getirisi garantili mi? Banka faizi ya da devlet tahvilinde olduğu gibi bir getiri garantisi yoktur. Yatırım fonunun içinde bulunan yatırımlara göre fonun değeri artabilir de azabilir de.
• Yatırım fonu riski: Yatırım fonu hangi yatırımlardan oluşuyorsa riski de ona göre düşük ya da yüksektir. Örneğin devlet tahvillerinden oluşan yatırım fonunun riski düşüktür. Ama hisse senedinden oluşan yatırım fonunun riski ise yüksektir. Yatırım fonu riskleri hakkında detaylı bilgiye ilgili kamu kurumu olan SPK‘dan ulaşabilirsiniz.
• En güncel yatırım fonu rehberi

8. BES (Bireysel Emeklilik Sistemi)

• BES nedir? Kişilerin SGK’dan ayrı olarak özel emeklilik şirketlerine düzenli olarak para ödeyip sonrasında toplu para alabileceği özel emeklilik sistemidir.
• BES getirisi garanti mi? BES getirisinin ne olacağı kesin değildir. Çünkü BES’e ödediğiniz paralar sizin seçeceğiniz fonlara yatırılır. Getiri mantığı açısından yatırım fonları gibidir.
• BES riski: Tıpkı yatırım fonları gibi BES fonlarının da getiri riski düşük ya da yüksek olabilir.

9. Borsa (Hisse senedi)

• Borsa nedir? Halka açık şirketlere ait payların yani hisse senetlerinin alınıp satıldığı yerdir.
• Borsa getirisi garanti mi? Getiri garantisi yoktur. Aldığınız hissenin fiyatı çıkabilir de düşebilir de.
• Borsa riskli midir? Borsa çok yüksek risk içerir.
• Borsadan nasıl para kazanılır?

10. Ev

• Ev yatırımı nedir? Oturmak için değil yatırım amaçlı olarak ev ya da işyeri almak.
• Ev yatırımı getirisi garanti mi? Ev yatırımın getiri garantisi yoktur. Emlak fiyatları zaman zaman düşebilir. Üstelik istediğin an evi satıp nakde dönmek de kolay olmayabilir.
• Ev yatırımı riskli midir? Orta/Yüksek.

11. Arsa

• Arsa yatırımı nedir? Yatırım amaçlı tarım arazisi ya da imarlı arsa almak.
• Arsa yatırımı getirisi garanti mi? Ev alımında olduğu gibi arsa yatırımında da getiri garantisi yoktur. Genellikle uzun vadede daha yüksek getiri sunar.
• Arsa yatırımı riskli midir? Orta/Yüksek.

Önemli Uyarı: Yatırım araçları nelerdir rehberi size yatırım alternatifleri hakkında bilgi vermek için hazırlanmış olup, yatırım tavsiyesi veya yorumu olarak değerlendirilmemelidir. Bu konudaki detaylı açıklamaya Yasal Uyarılar sayfamızdan ulaşabilirsiniz.