Şirket tahvili nedir? Bu tahviller tıpkı devlet tahviline benzer. Ama şirket tahvilinde borçlanan Devlet değil, tahvili çıkartan özel şirkettir. Tahvil çıkartan (bankacıların tabiriyle tahvil ihraç eden) şirket, tahvilin ne kadar süreli olacağını, ne kadar faiz ödeyeceğini baştan açıklar. Şirket tahvillerine özel sektör borçlanma senetleri, özel sektör tahvilleri ya da kısaca ÖST de denir. Eğer şirket tahvilinin süresi bir yılda kısa ise şirket bonosu adını alır.
Yazı İçeriği
Şirket tahvilleri nasıl alınır?
Bankalar ya da yatırım kuruluşları üzerinden alınabilir. Tahvil piyasaya sürülürken birinci el olarak alınabileceği gibi sonradan ikinci el olarak al, sat işlemleri de yapılabilir. Şirket tahvilleri nereden alınır derseniz, banka, yatırım ve aracı kuruluşlar üzerinden şirket tahvili al, sat emri verebilirsiniz. Şirket tahvili alım satım komisyonları ve işlem ücretleri, işlemi yapacağınız banka ya da kuruluşa göre değişeceği için nereden işlem yapacaksanız oraya sorup bilgi almanız gerekir. Kimi banka ya da kuruluşlar özel sektör tahvilleri için minimum (asgari) işlem tutarı şeklinde sınırlar koyabilir.
Şirketler neden tahvil çıkarır?
Şirketler de tıpkı vatandaşlar gibi para ihtiyaçları için bankalardan kredi çekebilir. Ama tahvil çıkartarak bankalara ödeyeceklerinden daha düşük faizle ve daha önemlisi daha ileri tarihlerde ödeme yapacak şekilde (daha uzun vadeli yani) borçlanma fırsatı bulurlar. Bu nedenle de özel sektör tahvilleri piyasaya çıkarılır.
Şirket tahvillerinde kupon olur mu?
Tıpkı devlet tahvil ve hazine bonosunda (DİBS) olduğu gibi şirket tahvil ve bonolarında da vade sonuna gelmeden önce faiz ödemesi (yani kupon) olabilir. Özel sektör tahvillerinde kupon ödemesi yılda bir, iki ya da dört defa olabilir.
Finansman bonosu nedir?
Finansman bonosu, bir tür özel sektör tahvilidir. Ancak süresi (yani vadesi) bir yılı geçemediği için bono olarak isimlendirilir. Genellikle bankalar tarafından kısa vadeli finansman ihtiyacı için çıkarılan borçlanma senedidir.
2020 yılına dek finansman bonolarındaki vergi yüzde 10 yani banka faizine göre yüzde 5 daha avantajlıydı. Bu nedenle de mevduat mı bono mu diye soran banka müşterilerine bankaları tarafından önerilirdi. Finansman bonosu vergisi yüzde 15’e çıkarılarak, vergi oranı banka faizi (yani mevduat) ile eşitlendi. Bankaya faize yatırılan paraların 150 bin liraya kadar devlet korumasında olduğunu ama özel sektör bono ve tahvillerinde böyle bir koruma olmadığını hatırlatalım. Devlet tahvilleri yazımızın içindeki mevduat mı bono mu bölümünden detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Özel sektör tahvili vergisi
Tıpkı devlet tahvilleri gibi yüzde 10 vergi kesilir. Bu vergi, işlem sırasında otomatik kesilen bir vergidir (stopaj). Bu nedenle özel sektör tahvili vergisi ödemek için ayrıca bir işlem yapmanıza gerek kalmaz.
Finansman bonosu vergisi ise 2020 yılında yapılan değişiklikle yüzde 5 artırılarak yüzde 15‘e çıkarıldı.
Şirket tahvillerinin avantajları
Özel sektör tahvillerinin faiz oranları devletin çıkarttığı dibs faiz oranlarına göre genellikle daha yüksektir.
Şirket tahvillerinin dezvantajları
Şirket tahvillerinde faiz getirisi daha yüksek olmakla birlikte riskleri de daha yüksektir. Devletin borcunu geri ödeyememe riskine kıyasla özel bir şirketin bu riski çok daha fazladır.
Özel sektör tahvilleri fiyatları ve faiz oranları
ÖST’lerin ikincil piyasadaki günlük alış satış faiz oran ve fiyatlarına bankalar ile aracı kurumların internet şubelerinden ulaşabilirsiniz. Piyasa koşullarına göre fiyatları değişmektedir.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun borçlanma araçları düzenlemesinden detay bilgilere ulaşabilirsiniz. Ayrıca, Devlet tahvil ve Hazine bonoları rehberi yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
