Bütçe yapmak, para yönetmek çoğumuzun konuştuğu ama çok az insanın düzenli olarak yapabildiği bir şey… Tıpkı diyet yapmak ya da spora başlamak gibi 🙂 Kişisel bütçe yönetimi nasıl yapılır için pratik, bizim deneyip başarılı bulduğumuz tavsiyeleri ve yorumları sizler için özetledik:
Yazı İçeriği
Kişisel bütçe yönetimi nedir?
Kazandığınız ve harcadığınız para miktarlarını düzenli kaydedip, takip etmektir. En yaygın olarak aylık yapılır.
Kişisel bütçe planı oluşturmak kişiye nasıl bir fayda sağlar?
Kişisel bütçe yönetimi için tavsiyeleri sıralamadan önce bütçe yapmanın faydalarını söyleyelim. Ne işe yaradığını bilince, bütçe yapmak için motivasyonunuz artacaktır.
Kişisel olarak (ya da ev ahalisi olarak topluca) ne kadar para kazandığınızı ve harcadığınızı takip etmenin çok önemli yararları var:
- Kazancınıza göre çok mu harcadığınızı düzenli olarak takip edebilirsiniz.
- Bu takip sayesinde giderek artan borç yükü altına girmekten kurtulabilirsiniz.
- Paranızı nerelere harcadığınızı görerek tasarruf yapma şansınızı yükseltirsiniz. Tasarruf nasıl yapılır yazımıza da göz atmanızı tavsiye ederiz.
En önemlisi, paranızı iyi yöneterek hayatınızı iyi yönetmiş olursunuz.
Kişisel bütçe yönetimi tavsiyeleri
1) İdeal zamanı beklemeyin, hemen bugün başlayın
Adına ister ev bütçesi planlaması deyin, ister gelir-gider takibi, isterseniz de kişisel bütçe yönetimi…
Adı her ne olursa olsun, elinize her ay geçen parayı ve harcamalarınızı kaydetmeye hemen başlayın.
“İki ay sonraki zammı alınca başlıcam”, “Önümüzdeki ay sıfırdan güzelce yaparım”… Bunların hepsi bahane!
Kişisel bütçe yönetimi için atacağınız en iyi hamle hiçbir bahaneye kapılmayıp hemen bugün başlamanız.
2) Detaylara takılmayın, kağıt kalem bile yeter
Kişisel bütçe yönetimi için yüzlerce hatta binlerce Excel dosyası örneği, cep telefonu uygulaması ya da bilgisayar programı bulabilirsiniz. Bütçe takibi için en iyi program hangisi diye derin düşüncelere dalmayın!
Elinizin altındaki imkanlardan içinize en çok sineni seçin ve başlayın! Hiçbir şey yoksa ya da hangi kişisel bütçe uygulamasını seçeceğinizi bilemiyorsanız basit bir deftere not alarak bile kişisel bütçe yönetimine başlayabilirsiniz.
Yukarıdaki tavsiyeyi unutmayın, bütçenizi kontrol altına almaya hemen başlayın!
Kişisel bütçe programı Excel örnek dosyalar:
- Microsoft’un kişisel bütçe Excel şablon dosyası
- 9 Eylül Üniversitesi kişisel bütçe örneği Excel dosya
Kişisel bütçe yönetimi uygulaması ve programları:
- Wally: Özellikle harcama takibini en iyi yapan kişisel bütçe uygulamalarından. Türkçe desteği de var.
- Giderimvar: Kkişisel bütçe programı Türkçe uygulaması.
- Defter: Bir başka Türkçe kişisel bütçe programı.
3) Önce kaydedin, sonra hedef koyun
Bütçenizi birkaç ay boyunca düzenli yapmaya başlamadan önce iddialı hedefler koymayın. Bu hem moralinizi bozabilir hem de bütçenizin durumunu görmeden koyacağınız hedefler gerçekçi olmaz.
En az üç, ideali altı ay kadar düzenli olarak kişisel bütçe kaydı yapın. Her ay, hiç ara vermeden kazandığınız ve harcadığınız paraları not alın. Aylık dengenizi görün. 6 ayın sonunda bütçenize bakarak şu sorulara yanıt bulmaya çalışın:
- Kazandığım para, harcamalarıma yetti mi?
- Yetmediyse, ne kadar borçlandım? Borcumun, kazancıma oranı ne kadar?
- Kime borçlanıyorum? Faiz ödemek zorunda olmadığım aile, arkadaşlar, akrabalar mı yoksa çok yüksek faiz yükü altında kalacağınız kredi kartı, kredi gibi yasal borçlar mı?
- Harcadığınızdan çok kazandıysanız, ne kadar para biriktirmişsiniz?
- Biriktirdiğiniz paraları yatırıma yönlendirmiş misiniz?
- Tasarruf ve yatırım gelirinin kazancınıza oranı ne?
Bu soruların yanıtlarına göre kendinize hedef koyabilirsiniz. Örnek kişisel bütçe hedefleri şöyle olabilir:
- “Bir yıl içinde xxx lira para biriktiricem”.
- “6 ay içinde kredi kartı borçlarımın yarısını bitiricem.”
- “Dışarıda yemek için harcadığım parayı yarı yarıya azaltıcam.”
- “Bir yıl içinde tüm borçlarımı kapatıp, para biriktirmeye başlıcam.”
Bütçe hedeflerinizi mutlaka yazın. Belirlediğiniz süre sonunda hedefinizin durumunu da yazın. Gerçekleşmeyen hedef moralinizi bozmasın. Hedef olmadı diye bütçe yönetimini bırakmayın. Hedefi niye tutturamadığınızı düşünün. Sizi hedeften uzaklaştıran nedenleri bulup, çözün.
Kişisel bütçe yönetimi hedefi: “50/30/20 Kuralı”
Nasıl bir bütçe hedefiniz olması gerektiğinden emin değil misiniz? İşte size çok kullanılan bir “altın kural”: 50/30/20 bütçe hedefi.
- İhtiyaçlar (yüzde 50): Aylık kazandığınız paranın yarısını ihtiyaçlarınıza ayırın. Kira, elektrik, su, mutfak masrafları gibi.
- İstekler (yüzde 30): Kazancınızın yüzde 30’unu ise istediğiniz şeyleri almaya harcayın. Sinema, dışarıda yemek, tatil, hediye almak gibi…
- Tasarruf ya da borç kapatma (yüzde 20): Paranızın en az yüzde 20’sini ise borcunuz yoksa tasarrufa, varsa ise borçlarınızı kapatmaya ayırın.
4) Detaylarda boğulmayın!
Kişisel bütçe planlama yaparken en çok düşülen hata fazla detaylı kayıt yapmaya çalışırken çabuk sıkılıp bütçeyi tamamen bırakmak!
Her harcamanızı kuruş kuruş yazmanı pek kolay olmaz. Önerimiz, büyük kalemlere yoğunlaşmanız. Kişisel bütçe hazırlama sürecinde temel kazanç (gelir) ve harcama (gider) kalemlerini düşünüp, bunları kaydetmeye odaklanın.
İnternet’te çok çeşitli kişisel bütçe takip excel örnekleri, şablonları bulabilirsiniz. Yukarıda da iki örnek paylaştık.
Hazır bütçe örnekleri işinizi kolaylaştırmakla beraber, kendi dosyanızı oluşturmak da bir alternatif. Hatta standart bir formatın içine kendi ihtiyaç ve isteklerini yerleştirmek uzun vadede daha zor olabilir.
Kişisel bütçe de olması gereken parametreler tamamen size bağlı. Ama gelir tarafında maaş, ikramiye gibi gelir kalemleri yer almalı. Gider kısmında ise kira, kredi kartı, elektri/su vb. ödemeler, mutfak harcamaları olması faydalı başlıklar.
