Bireysel emeklilik sistemi ya da yaygın kısa adıyla BES faydalı mı? BES’i maalesef küçük yatırımcı pek iyi bilmiyor. Hatta finansal okur yazarlığı yüksek çoğu tüketici bile BES’i SGK emekliliği gibi emekli olunca hayat boyu maaş alınacak bir uygulama sanıyor. Bes mantıklı mı ekşi diye aratıp, doğru bilgi peşinde koşmanıza gerek yok 🙂 BES’le ilgili kafandaki soru işaretlerini yok edecek 10 yanıtı sizi için güncel bilgilerle derledik.
Yazı İçeriği
- 1) Bireysel emeklilik sistemi nedir, ne işe yarar?
- 2) Kimler bireysel emeklilik yaptırabilir?
- 3) BES nasıl yapılır?
- 4) Bireysel emeklilik maaşı ne kadar?
- 5) Ne zaman bireysel emekli olurum?
- 6) BES’ten vergi alınıyor mu?
- 7) Hangi bireysel emeklilik şirketi daha iyi?
- 8) Bireysel emeklilikte ne kadar masraf alınır?
- 9) Bireysel emeklilik sistemi için kaç tl ödenir?
- 10) Bireysel emeklilik devlet katkısı ne kadar?
1) Bireysel emeklilik sistemi nedir, ne işe yarar?
Bireysel emeklilik hakkında bilgi arıyorsun. BES’le ile ilgili yorumlar nedir diye araştırıyorsun… Çünkü aklında deli sorular var: bireysel emeklilik nasıl bir şey, bireysel emeklilik iyi bir şey mi, bireysel emeklilik karlı bir yatırım mı, bireysel emeklilik doğru bir yatırım mı? BES’in avantajları neler?
Etrafına baktığında ise BES ile ilgili yorum yapan, BES iyi diyen, kötüleyen, şu kadar sene para yatırıp çıktım, BES’e paranı kaptırma diyen pek çok insan olabilir… Peki ama BES gerçekte ne işe yarar, neden bireysel emeklilik yaptırmalıyız?
BES nedir gerekli midir?
- BES emekliliği, SGK emekliliği gibi emekli olma hakkın olunca aylık maaş veren bir devlet emeklilik uygulaması değildir. BES’ten emekli olunca topluca para alırsın. Bir diğer deyişle, uzun yıllar aylık olarak biriktirdiğiniz paralar ve bunların yatırımlarından gelen para sayesinde BES ile eline toplu NAKİT bir para geçer.
- Para biriktirmene yardımcı olan bir tasarruf aracıdır.
- BES katkı payı olarak yatıracağın paralar seçeceğin yatırım fonlarında değerlendirilir, yani birikimleriniz zaman içinde büyür. (Seçeceğin BES fonlarına göre bu durum değişebilir 🙂
- BES için yatırdığınız paralara ilave olarak Devlet her ay yatırdığın paranın yüzde 30’u kadar parayı BES hesabına yatırır (BES Devlet katkısı).
2) Kimler bireysel emeklilik yaptırabilir?
Bireysel emeklilik sistemi, SGK, Bağ-Kur gibi Devlet sosyal güvenlik sisteminden emekli olmayı sağlayan bir sistem değil. Bu yüzden isteyen herkes BES’e girebilir. 😉
Çalışan, çalışmayan, ev hanımı, öğrenci, emekli, genç, yaşlı… Meslek, yaş gibi kriterler bireysel emekliliğe giriş için engel değil.
Bireysel emeklilik kaç yaşında başlar sorusunun yanıt da yukarıdaki gibi. İstediğiniz yaşta sisteme dahil olabilirsiniz.
Hatta artık 18 yaşından küçükler için de BES yaptırılabiliyor. Yani çocuğun ya da adına para yatırmak istediğin bir küçük için (yeğen, kuzen, arkadaş çocuğu gibi) BES yaptırabilirsin.
3) BES nasıl yapılır?
Nasıl bireysel emekli olabilirim diyorsan, BES şirketlerine internet, telefon, acente ya da banka şubeleri üzerinden başvurman yeterli.
Kaç tane bireysel emeklilik şirketi var? Türkiye’deki 15 tane emeklilik şirketi arasından istediğinizi seçebilirsin. Emeklilik şirketlerinin en güncel listesi ve resmi internet adresleri.
4) Bireysel emeklilik maaşı ne kadar?
BES deyince akla gelen temel sorulardan en önemlileri ne kadar emekli maaşı alacağınla ilgili. 🙂
Bireysel emeklilik sistemi 10 yıl sonra ne kadar para alırım, BES te ne kadar emekli maaşı alırım, bireysel emeklilikten ne kadar para alırım ya da bireysel emeklilikte ne kadar emekli maaşı alırım diyorsan, alacağın BES parası 4 şeye bağlı:
- Toplamda BES’e yatırdığınız para miktarı.
- Paranızı yönlendirdiğiniz emeklilik fonlarının getirileri.
- Emeklilik şirketinin toplam kesinti miktarı.
- Sistemde ne kadar yıl kaldığınıza göre BES’ten çıkarken ödeyeceğiniz vergi ve alacağınız Devlet katkısı ödemesi.
Önemli bir hatırlatma yapalım! BES’ten ayrılırken SGK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı gibi sosyal güvenlik sistemi kapsamında bir emekli maaşı bağlanmaz. Yukarıda saydığımız değişkenlere göre BES emekiliğinde toplu bir para alınır, maaş bağlanmaz.
Sonrasında bu toplu parayı ödeyerek aylık ya da yıllık maaş ödemesi yapan yıllık gelir sigortası satın alabilirsin.
5) Ne zaman bireysel emekli olurum?
Bireysel emeklilikten kaç yıl sonra para alırım yani emekli olurum sorusunun yanıtı iki kurala bağlıdır. Bireysel emeklilik sisteminden çıkmaya hak kazanmak için:
- En az 56 yaşına gelmek ve,
- bireysel emeklilik sisteminde en az 10 yıl boyunca kalmak gerekir.
Peki bu kuralları yerine getiremeden BES’ini bozduramaz mısın? BES’ten istediğiniz zaman çıkabilirsiniz. Ne zaman çıktığınız, biriken paranızdan kesilecek vergi oranını ve hak ettiğiniz Devlet katkısı miktarını değiştirir, yani elinize geçecek net para. Yanıtlar aşağıda:
6) BES’ten vergi alınıyor mu?
Evet, bireysel emeklilik sisteminde vergi kesintisi var. 😒
Sisteminden ne zaman çıkacağına göre Devlet’in alacağı vergi değişir.
Bireysel emeklilik gelir vergisi kesintisi oranları:
Koşul | BES parasından alınacak VERGİ KESİNTİSİ oranı |
56 yaş ve 10 yıl koşulunu yerine getiren ya da vefat, maluliyet nedeniyle ayrılanlar | Yüzde 5 |
10 yıl kalan ama 56 yaşı beklemeyenler | Yüzde 10 |
10 yılı da 56 yaşı da tutturamadan ayrılanlar | Yüzde 15 |
Bu arada, bes vergiden düşer mi sorusunun yanıtı ise hayırdır. Eskiden olan vergi iadesi avantajı yerine artık Devlet katkısı veriliyor.
BES çıkarsak ne olur dersen de, BES’ten emekli olmadan çıkarsan yukarıdaki stopaj yani vergi kesintileri daha çok olur. Ayrıca, devlet katkısı desteği de azalabilir. Detayları son maddede.
7) Hangi bireysel emeklilik şirketi daha iyi?
BES’e girmeye karar verdikten sonraki hayati soru hangi bireysel emeklilik şirketi daha başarılı hangisini seçeyim? Hangi bireysel emeklilik sistemi daha iyi sorusu sundukları avantajlara bağlı.
BES şirketlerinin sunacağı en önemli avantaj, en az para kesintisi yapmasıdır.
BES yaptırmadan önce farklı şirketlerden teklif alıp kesinti oranlarını karşılaştırın.
8) Bireysel emeklilikte ne kadar masraf alınır?
Yukarıda dediğimiz gibi bireysel emeklilik hangisi iyi anlama için en önemli kriter, sizden alacakları kesintilerin ne kadar olacağıdır. Zira emeklilik şirketlerinin müşteriden labileceği bazı yasal kesintiler yani masraflar var:
Bireysel emeklilik hangi kalemlerden kesilir?
- Giriş aidatı kesintisi: BES’e girerken alınacak giriş parası. Çoğu emeklilik şirketi girerken para almaz. Ama şu kadar süreden önce çıkarsan giriş aidatı keserim de diyebilir.
- Yönetim gider kesintisi: Bireysel emeklilikte kaldığın sürece emeklilik şirketinin genel yönetim masrafları için alacağı para.
- Fon toplam gider kesintisi: Fon işletim gideri dahil emeklilik fonlarını yönetmek için alınan masraf.
- Ek yönetim gider kesintisi: BES ödemeni 3 ay geciktirdiğinde alınan ilave yönetim parası.
- Ara verme kesintisi: BES ödemelerine 1 yıldan uzun süre ara verdiğinizde alınan ilave kesinti.
Pazarda sebze meyve alırken bile farklı satıcıların fiyatlarını karşılaştırırız değil mi? BES gibi uzun vadeli bir yatırıma girerken ev ödevinizi çok iyi yapın. Farklı emeklilik şirketlerinden teklif alın. Yukarıdaki masraf kesintilerini mutlaka karşılaştırın.
Uzun vadede emeklilik şirketlerinin fon getirileri hemen hemen bir birine yakın olacaktır. BES’te birikecek paranı esas belirleyecek olan alınan kesintilerin miktarıdır.
9) Bireysel emeklilik sistemi için kaç tl ödenir?
Bireysel emeklilik sistemi için aylık ne kadar yatırılır? BES’e ne kadar para yatıracağınız size bağlı. Kanunen en az şu kadar para ya da en çok bu kadar yatırılır diye kısıt yok.
Bese en az ne kadar yatırılır derseniz, bu imzaladığınız emeklilik planına göre değişir.
Bireysel emeklilik en fazla ne kadar yatırılır 2023 için ise bir üst limit yok. Ancak aşağıda detaylarını verdiğimiz Devlet katkısı ödemesi için bir tavan sınırı var.
10) Bireysel emeklilik devlet katkısı ne kadar?
BES’in en kıyak avantajlarının başında Devlet katkısı geliyor. Devlet katkısı nedir? Devlet, vatandaşın bireysel emeklilik için kendi cebinden yatırdığı her 10 lira için 3 lirayı Devlet kasasından vatandaşın hesabına yatırır, yani yüzde 30! 😊
Ancak Devlet katkısının üst sınırı vardır. Bes devlet katkısı üst sınırı 2022 yılı için brüt asgari ücretin yıllık tutarının %30’u. 2023 yılında asgari ücret brüt aylık 10 bin lira. Yani 2023 yılında bireysel emekliliğe yıllık 120 bin lira katkı payı öderseniz Devlet de size 36 bin lira katkı öder.
Bes’te devlet katkısı üst limiti 2023 için en fazla 36 bin lira. Bu da aylık 10 bin liraya kadar olan BES katkı payı ödemelerin için devlet katkısı alabilirsin demek.
Ayrıca, bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hak ediş diye de bir sınır var. Bu ise Devlet’in verdiği yüzde 30’luk paranın ne kadarlık kısmını çekmeye hak ettiğini gösteriyor.
Bes’te devlet katkısı ne zaman alınır diyorsan, en az 3 yıl kalmalısınız. Ama bu durumda devlet katkısının sadece yüzde 15’ini alırsın. Daha uzun süre kaldıkça alacağınız oran artıyor. Peki Bes’te devlet katkısı ne zaman hak edilir?
BES’te | Devlet katkısının ne kadarının alınabileceği |
3 yıl | yüzde 15 |
6 yıl | yüzde 35 |
10 yıl | yüzde 60 |
10 + | Tamamı 🙂 |
Bes devlet katkısı düştü mü diye merak ediyorsan, içini ferahlatalım. 2023 yılında oranlarda bir değişiklik yok. 🙂
Bes’le ilgili önemli bir başlık olan tamamlayıcı emeklilik sistemi yazımıza da göz atabilirsin.